Αφιέρωμα στον αρχιμουσικό Εμμανουήλ Πίκουλα με έργα Πίκουλα & Ελευθέριου Καλκάνη

Ελευθέριος Καλκάνης – “Emmanuel” για σόλο πιάνο με τον Γρηγόρη Ζαμπάρα

Εμμανουήλ Πίκουλας – Έργα για πιάνο

Βιογραφικά

Ο Δρ. Εμμανουήλ Πίκουλας γεννήθηκε στο Σικάγο του Ιλινόι από Έλληνες γονείς. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Northwestern, στο Έβανστον του Σικάγο, με τιμητική διάκριση στην μουσικολογία, ενώ λίγο αργότερα, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Εθνικό Ωδείο του Σικάγο. Κατά τα χρόνια των σπουδών του, μαθήτευσε δίπλα στους καταξιωμένους και διεθνούς φήμης  μαέστρους Λέοπολντ Στοκφόσκι και Δημήτρη Μητρόπουλο, καθώς και τον επίσης διακεκριμένο βιολονίστα Γιάσα Χάιφετς. 

Το 1959 ξεκίνησε την καριέρα του ως καθηγητής στο ωδείο του Σικάγο διδάσκοντας μαθήματα θεωρίας και πρακτικής άσκησης ορχήστρας. Το επίπεδο των γνώσεων του ήταν τόσο υψηλό, ώστε να μπορεί να συγγραφεί προσωπικά, τα βιβλία ανώτερης εκπαίδευσης των μαθημάτων που δίδασκε.

Το 1960, αποδέχτηκε την πρόταση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης και διεύθυνση ορχήστρας-Μαέστρο, της Ελληνικής Συμφωνικής Ορχήστρας του Σικάγο, δίνοντας παραστάσεις στις Η.Π.Α. καθώς και διεθνώς, σε συνεργασία με διακεκριμένους μουσικούς όπως ο Πάμπλο Καζάλς.

Τα επόμενα χρόνια, ο Δρ. Πίκουλας υπήρξε πρώτο βιολί στην Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγο.   

Στο τέλος της δεκαετίας του 1960, ο Δρ. Πίκουλας διεύθυνε στο Φεστιβάλ Αθηνών την Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγο. Η εμφάνιση του ήταν θριαμβευτική. Τα επόμενα χρόνια, το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδος του ανάθεσε την θέση Διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών κατόπιν διαγωνισμού.

Το 1994 εντάχθηκε στο δυναμικό του Πανεπιστημίου της Ιντιανάπολης/ ΗΠΑ, παράρτημα Αθηνών, ως διευθυντής του τμήματος μουσικής δημιουργώντας τα πτυχία Bachelor and Master’s degrees, δουλεύοντας αρκετά σκληρά για την ανάπτυξη και προβολή ολόκληρου του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα.  Καταξιωμένοι μουσικοί και απόφοιτοι του Πανεπιστημίου της Ιντιανάπολης, είναι ο διακεκριμένος μαέστρος Ελευθέριος Καλκάνης, καθώς και οι μουσικοί Πέτρος Καρπαθάκης, Γρηγόρης Ζαμπάρας, Μαριλίνα Τσελέπη, Γιάννης Γρηγοράκης και άλλοι.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφερθεί η μεγάλη φιλία και συνεργασία που είχε με τον διακεκριμένο πιανίστα κύριο Γεώργιο Μάνεση από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Υπήρξαν στενοί συνεργάτες στα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα του Πανεπιστημίου της Ιντιανάπολις, καθώς στα σεμινάρια και παραστάσεις του Φεστιβάλ Πόρτο Χελίου, από την αρχή της διεξαγωγής του ως τον θάνατο του Δρ. Πικούλα τον Νοέμβριο του 2006.

Έχει ενδιαφέρoν να αναφερθεί ότι ο Δρ. Εμμανουήλ Πίκουλας υπήρξε δυο φορές πρωταθλητής Αμερικής στο Τζούντο (μαύρη ζώνη) καθώς και παρασημοφορημένος ως βετεράνος πολέμου στην Κορέα.  Επιπλέoν, ο Δρ. Πίκουλας κατείχε 35 χρόνια εμπειρίας ως διευθυντής και εκπαιδευτής, εμπορικής και οικονομικής ανάπτυξης με οργανισμούς όπως η Boeing International Airforce και αργότερα με την Combustion Engineering. Επίσης, έχει συγγράψει εγχειρίδιο με τίτλο «Total Quality Control Management». Ως καθηγητής, είχε τεράστιο ενδιαφέρον για την πρόοδο και ανάπτυξη των μαθητών του, με ζήλο, ο οποίος ξεπερνούσε το ενδιαφέρον του μέσου καθηγητή. «Κάνε τα πάντα λειτουργικά χωρίς να απομακρύνεσαι από τον στόχο σου» ήταν μια από τις ρήσεις του όπως και «Το μόνο καινούργιο πράγμα στην ζωή, είναι η ιστορία που δεν ξέρουμε».

Ο Δρ. Πίκουλας ήταν παντρεμένος με την Πηνελόπη Γιαννούλη-Πίκουλα, σολίστ μπαλαρίνα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και κόρη του γνωστού μουσικολόγου- κριτικού Γιάννη Γιαννούλη.

Ο Μαέστρο Πίκουλας μένει ζωντανός στην μνήμη μας μέσο της οικογένειας του καθώς και των αγαπημένων μαθητών του που τον τιμούν με αγάπη και αφοσίωση!

Ο Ελευθέριος Καλκάνης γεννήθηκε στην Αθήνα. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές στο Ωδείο Πειραιά στη σχολή βιολοντσέλου. Στη συνέχεια σπούδασε ανώτερα θεωρητικά και έλαβε πτυχίο αρμονίας, αντίστιξης, φούγκας, καθώς επίσης και τα διπλώματα σύνθεσης και βιολοντσέλου. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο επαγγελματικό τμήμα διεύθυνσης συμφωνικής ορχήστρας και χορωδίας του University of Indianapolis αποκτώντας πτυχιακό και μεταπτυχιακό τίτλο (Bachelor of Science και Master of Arts).

Συνεργάστηκε στενά με τους κορυφαίους έλληνες συνθέτες Μίκη Θεοδωράκη και Γιάννη Μαρκόπουλο σε σειρά συναυλιών στα μεγαλύτερα θέατρα της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Αμερικής, ενώ έχει συνεργαστεί και ενορχηστρώσει έργα επίσης κορυφαίων ελλήνων συνθετών όπως: Μ. Χατζιδάκι, Δ. Σαββόπουλου, Σ. Ξαρχάκου, Β. Παπαθανασίου, N. Μαμαγκάκη, Η. Ανδριόπουλου κ.ά. Ως ενορχηστρωτής συνεργάστηκε με ορχήστρες όπως Boston Pops Orchestra, Phoenix Symphony, Ορχήστρα Μπαλέτου και Όπερας των Τιράνων κ.ά.

Έχει κληθεί από κρατικούς και ιδιωτικούς τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς να επιμεληθεί προγράμματα με τη συμμετοχή κορυφαίων σολίστ. Ως διευθυντής ορχήστρας έχει διευθύνει όπερες, οπερέτες, λειτουργίες, ορατόρια, ορχήστρες μουσικής δωματίου, παραστάσεις έντεχνης ελληνικής μουσικής, μιούζικαλ και βεβαίως έργα για συμφωνική ορχήστρα του διεθνούς ρεπερτορίου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Έχει γράψει συμφωνική μουσική, ηλεκτρονική μουσική, όπερα ορατόριο, κοντσέρτα, έργα μουσικής δωματίου, έργα για όργανα σόλο, έργα για μικρά μουσικά σύνολα καθώς και μουσική για σύγχρονο χορό, θέατρο και κινηματογράφο.

Από το 1995 έως σήμερα είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Αγίας Βαρβάρας, από το 2001 έως το 2003 ήταν επίσης καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Γλυφάδας όπου και ίδρυσε την Ορχήστρα Δωματίου Γλυφάδας. Δίδαξε από το 2000 έως το 2005 στα τμήματα: Διεύθυνσης Συμφωνικής Ορχήστρας, Σύνθεσης και

Ενορχήστρωσης στο University of Indianapolis Athens. Από το 2006 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής και ο αρχιμουσικός των μουσικών συνόλων του Melody Spirit Institute με τα οποία και δίδει τακτικές συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από τον Ιανουάριο του 1996 έως και τον Απρίλιο του 2003 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής των δεκαοκτώ μουσικών συνόλων του Δήμου Αθηναίων ως μόνιμος αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας και της Ορχήστρας Δωματίου του Δήμου Αθηναίων με τις οποίες έχει δώσει πλήθος συναυλιών ανά τον κόσμο.

Για την προσφορά του στη διάδοση και ανάπτυξη της συμφωνικής και χορωδιακής μουσικής ως μαέστρος-καθηγητής και συνθέτης έχει τιμηθεί: από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών, από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας», από το σύνδεσμο Μεγαλοσχολιτών Αθηνών, από την Ισπανική Πρεσβεία, από τις Ελληνικές Κοινότητες των ΗΠΑ και του Καναδά, από την Εκκλησία της Ελλάδος, από τον όμιλο UNESCO Πειραιώς και Νήσων (που του απένειμε το βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος»). Τέλος το 2003 τιμήθηκε από τον Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων με το Μετάλλιο της πόλης των Αθηνών.

Η δισκογραφία του είναι: Ο Ιάκωβος Καμπανέλης μιλάει με στίχους (Mουσικά Σύνολα της ΕΡΤ), Όνειρο παιδιών της γειτονιάς (Μ.Χατζιδάκης), Velvet Desire, Passion (Μ.Θεοδωράκης), Οι φόβοι του μεσημεριού (Γ.Σταυριανός), Σαββόραμα (Δ. Σαββόπουλος), Athens Symphony Orchestra: Round dances from the corners of Hellas, Balkanica (G.Bregovich), The sound of time , Nadia Weinberg “on tour”, Διαχρονικά και Αγαπημένα, Ζωντανά στο Λυκαβηττό, Εν χορδές και Ωδαίς αλλαλάξωμεν, Bouquet of Classical Roses, 18 tribute στον Γιάννη Μαρκόπουλο.