Σαπφώ & Σοφοκλής – Ένα αφιέρωμα στους δημιουργούς της Αρχαιότητας – Νίκος Ξανθούλης σύνθεση, λύρα – Σοφία Καρακούτα φωνή – Μάρθα Τομπουλίδου αφήγηση

Στο πρώτο μέρος βρισκόμαστε στη Λέσβο όπου ακούμε τη Σαπφώ, μια νεαρή ποιήτρια,  να υμνεί τον έρωτα μέσα από έναν κύκλο δέκα τραγουδιών. Η Σαπφώ συνήθιζε να απαγγέλει η ίδια τα ποιήματά της παίζοντας λύρα ή βάρβιτο, μια μπάσα λύρα. Θα ερμηνευτούν στην πρωτότυπη αιολική διάλεκτο καθώς και στα νέα ελληνικά. Η απόδοση στα νέο-ελληνικά είναι του σπουδαίου νομπελίστα ποιητή μας Οδυσσέα Ελύτη.

Στο δεύτερο μέρος ταξιδεύουμε στη Θήβα, όπου η ηρωίδα της ομώνυμης τραγωδίας, η Αντιγόνη, αρνείται να πειθαρχήσει στην τυραννική εξουσία και έτσι γίνεται ένα διαχρονικό σύμβολο γυναικείας αρετής και αντίστασης. Η τραγωδία αυτή του Σοφοκλή θεωρείται η ωραιότερη του δραματουργού αλλά ίσως και η τελειότερη από όλα τα σωζόμενα δράματα, σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη.

 

Βιογραφικά

Ο Δρ Νίκος Ξανθούλης είναι συνθέτης, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών και Αντεπιστέλλον Μέλος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής.

       Υπηρέτησε για 25 χρόνια ως κορυφαίος Α΄ τρομπεττίστας της Ορχήστρας της ΕΛΣ από το 1984 έως το 2009. Από το 2009 έως το 2012 υπήρξε  υπεύθυνος των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ίδιου οργανισμού.

       Ως σολίστ και ως συνθέτης έχει παρουσιασθεί σε πάνω από 30 χώρες. Έχει εκδώσει δεκαπέντε προσωπικούς δίσκους και συμμετείχε σε άλλους τέσσερις ομαδικούς.

        Συνθετικά έχει ασχοληθεί κυρίως με τις παιδικές όπερες δύο από τις οποίες έχουν ανέβει στην Εθνική Λυρική Σκηνή και με τη μουσική για το Αρχαίο Θέατρο. Έχει συνεργαστεί με την Ασπασία Παπαθανασίου (επί δεκαετία) και με την Άννα Συνοδινού (Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου).

     Από το 2010 έχει αφιερωθεί στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής λύρας για την οποία έγραψε το πρώτο σολιστικό έργο μετά από 1600 χρόνια σιωπής, «κοντσέρτο για αρχαία λύρα και συμφωνική ορχήστρα» το οποίο παρουσίασε στην Πολωνία (Γελένια Γκούρα) και στο Βερολίνο ( 30 και 31 Δεκεμβρίου 2015).

       Η Αντιγόνη για την οποία έγραψε τη μουσική και παίζεται για 6η συνεχή χρονιά στο θέατρο Luna της Μόσχας συγκαταλέγεται στις 5 καλύτερες κλασικές παραστάσεις της Ρωσίας. Από το 2017 το Κρατικό Μουσικό Θέατρο της Συμφερούπολης ανέβασε τις Τρωάδες με συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας και το έργο έχει πλέον συμπεριληφθεί στο ρεπερτόριο του θεάτρου. Το καλοκαίρι του 2018 οι «Τρωάδες» κέρδισαν το θεατρικό Grand Prix της Μόσχας ως η καλύτερη κλασική παράσταση της Ρωσίας.

       Το Μάϊο του 2018 παρουσίασε την πρώτη παγκοσμίως μέθοδο εκμάθησης αρχαίας ελληνικής επτάχορδης λύρας σε δίγλωσση έκδοση (ελληνικά – αγγλικά). Για το Ακαδημαϊκό Θέατρο του Βλαδιβοστόκ έγραψε τη μουσική για τον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή και το «Μαιτρ και Μαργαρίτα» του Μπουλγκάκοφ. Τα τελευταία τρία χρόνια δουλεύει με τον δραματουργό Χριστόφορο Χριστοφή απολαμβάνοντας μια  απίστευτα δημιουργική συνεργασία (Δύο από τα έργα τους έχουν ανεβεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών «Το Κάλεσμα του Προμηθέα» 2021 και «Πανσέληνος» το 2022) .

      Το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αμερικής του έχει απονείμει δύο φορές του Kress Lectureship (2011 και το 2017).

 

Η mezzo soprano Σοφία Καρακούτα, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί πήρε μαθήματα πιάνου, κλασικού τραγουδιού, Αρμονίας, Αντίστιξης και διεύθυνσης χορωδίας. Στην ηλικία των είκοσι ετών μετακόμισε στην Αμερική για να συνεχίσει τις σπουδές της στο τραγούδι με υποτροφία στο New England Conservatory της Βοστώνης, από όπου αποφοίτησε με Άριστα το 2003. 

Έχει δώσει πολλά ατομικά ρεσιτάλ σε πολλές πόλεις της Αμερικής, της Ελλάδας καθώς και στην Ιταλία και στην Οχρίδα. Ταυτόχρονα με την καριέρα της στο τραγούδι, τα τελευταία είκοσι χρόνια ασχολείται με τη διδασκαλία σε ωδεία και σχολεία του Σιάτλ, των ΗΠΑ, και της Θεσσαλονίκης.  

Από το 2010 εξειδικεύεται στην ερμηνεία του αρχαιοελληνικού ρεπερτορίου, στις διασκευές αρχαίων και αρχαιότροπων κομματιών, καθώς και στην ερμηνεία μοντέρνας μουσικής από σύγχρονους συνθέτες. Είναι διδάσκουσα στο ΚΕΔΙΒΙΜ του Δημοκριτείου πανεπιστημίου Θράκης με θέμα “Η Λύρα στην εκπαίδευση”. Το τελευταίο της πρότζεκτ είναι η ηχογράφηση των μελοποιημένων ποιημάτων της Σαπφούς από το συνθέτη και λυριστή Νίκο Ξανθούλη.

 

Η Μάρθα Τομπουλίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής Αθηνών του Γ. Θεοδοσιάδη.

Συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο σε πολλές παραγωγές αρχαίου δράματος: «Μήδεια» – σκηνοθεσία Ν. Χαραλάμπους,

«Ηλέκτρα» – σκηνοθεσία Λυδίας Κονιόρδου,

«Μήδεια» –  σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη,

«Ηλέκτρα» – σκηνοθεσία Δ. Μαυρίκιου

στην Επίδαυρο και σε παγκόσμιες περιοδείες.

 

Με το Ελεύθερο Θέατρο εμφανίστηκε σε σύγχρονο ρεπερτόριο:

«Χορεύοντας στη Λουνάσα»- σκηνοθεσία Γ. Θεοδοσιάδη

«Το κλουβί με τα χελιδόνια»- σκηνοθεσία Γ. Χριστοφιλάκη κ. α

και σε αρχαίο δράμα

«Εκκλησιάζουσες» – σκηνοθεσία Σ. Χατζάκη,

«Γυναικών Πάθη»- σκηνοθεσία Στ. Τσακίρη,

«Αντιγόνη» – σκηνοθεσία Λ. Τσάγκa κ. α

«IONESCOBLUES» – σκηνοθεσία Σοφίας Φιλιππίδου, κ.α

 

Συνεργάστηκε με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

«Τρία Μικρά Musicals» – σκηνοθεσία Γ. Καραχισαρίδη,

«Εκεί που δεν ταξίδεψα ποτέ» – σκηνοθεσία Αργύρη Ξάφη,

«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας μικρός πρίγκιπας»- σκην. Θ. Μοσχόπουλου,

σε δική της θεατρική διασκευή και στίχους τραγουδιών,

«Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» σε δική της θεατρική διασκευή και στίχους τραγουδιών,

και με τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ

«Περιμένοντας τα Χριστούγεννα» στο Θέατρο Pierce του Αμερικανικού Κολλεγίου.

Εμφανίστηκε στην τηλεόραση,

(The Durrells, Τατουάζ, Τμήμα Ηθών, Ο Πέτρος και τα Κορίτσια του, Δούρειος Ίππος ),

στον κινηματογράφο («Ηνίοχος» του Αλέξη Δαμιανού),

 σε χοροδράματα

(«Ματωμένος Γάμος»- σκηνοθεσία Ισίδωρου Σιδέρη

και σε πολλά μουσικοθεατρικά αναλόγια

«Το Θέατρο και ο Μάνoς Χατζιδάκις», «Η ποίηση και ο Μίκης Θεοδωράκης», «Προσευχές», «Ραδιοπρόγραμμα»

με τον διεθνή βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο.

 

Το 2001 κέρδισε την Αμερικάνικη Υποτροφία Fulbright για τη Νέα Υόρκη.

Πήρε μαθήματα υποκριτικής, τραγουδιού και χορού στο HB Studio της Uta Hagen και στο Broadway Dance Center δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους

(Austin Peddleton, Carol Rosenfeld κ.α).

Παρακολούθησε σεμινάρια για τον κινηματογράφο με την Ολυμπία Δουκάκη.

 

Συνεργάστηκε με το Resonance Ensemble,

«Time to burn» στο Manhattan Ensemble Theater,

το United Solo Theater Festival,

«Κλυταιμνήστρα ή το Έγκλημα» της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ,

το Eclipses Group Theater,

«Agamemnon» στο La Mama,

το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού,

«Ποιος ανακάλυψε την Αμερική», «Τρωάδες», «Φιλουμένα Μαρτουράνο», «Μαντάμ Σουσού» κ.α,

το Theatron. Inc,

«Χαμογελάστε παρακαλώ», «Ένας γαμπρός για τη Βασούλα»κ.α,

την Ομοσπονδία Ελληνικών Σωματείων ΝΥ,

«Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», παίζοντας και σκηνοθετώντας.

 

Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεατρικού Οργανισμού «Ιχνευτές»,  ραδιοφωνικός παραγωγός στο ραδιόφωνο του Hellas FM,

και αρθρογράφος στην εφημερίδα Greek News της Νέας Υόρκης.

 

Δίδαξε δύο χρόνια το μάθημα της Υποκριτικής στο πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής «Οι Νέοι της Όπερας».

Σκηνοθέτησε την τελευταία όπερα του Mozart «Η μεγαλοψυχία του Τίτου» (Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν- Αθήνα, ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, Δημοτικό Θέατρο Λαμίας).

 

Διδάσκει Θεατρική Αγωγή στο Ελληνικό Ωδείο.

 

Τα έργα της «Το Πέρασμα» και «Αγαπημένο μου ημερολόγιο»  παρουσιάστηκαν σε διάφορα φεστιβάλ.