Διάλεξη για την αρχαία λύρα – Νίκος Ξανθούλης

“Τα όργανα δεν έχουν όρια, οι άνθρωποι έχουν”. Με αυτήν τη σκέψη ξεκίνησα πριν από 10 χρόνια ένα ταξίδι αναζητώντας τον “ήχο” εκείνον τον μοναδικό που άκουσαν οι αρχαίοι Έλληνες μέσα από την επτάχορδη λύρα. Την πορεία, τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τις χαρές αυτού του όμορφου δρόμου, που δεν τελειώνει ποτέ, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας.

Βιογραφικό

Ο Δρ. Νίκος Ξανθούλης είναι συνθέτης, καλλιτεχνικός σύμβουλος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών και αντεπιστέλλον μέλος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής .

Από το 1984 έως το 2010 υπηρέτησε ως κορυφαίος Α΄ τρομπετίστας της ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Το 1994, ανακηρύχτηκε διδάκτορας της Μουσικής Ακαδημίας της Σόφιας με τη διατριβή του πάνω στη φούγκα. Από το 2009 έως το 2012 υπήρξε υπεύθυνος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, από το 1996 ως το 2003 διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας, από το 2013 έως το 2015 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ και από το 2003 έως το 2013 Διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου Πειραιά.

Ως σολίστ της τρομπέτας  έχει παίξει σε πάνω από 30 χώρες τόσο δικά του έργα (π.χ. το κοντσέρτο του για τρομπέτα και συμφωνική ορχήστρα) όσο και έργα του ρεπερτορίου.

Τα τελευταία χρόνια έχει αφιερωθεί στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής λύρας για την οποία έγραψε το πρώτο σολιστικό έργο μετά από 1600 χρόνια σιωπής, «κοντσέρτο για αρχαία λύρα και συμφωνική ορχήστρα» παίζοντάς το στην Πολωνία, Γερμανία (Βερολίνο), Αζερμπαϊτζάν και Ελλάδα. Το 2018 κυκλοφόρησε η πρώτη μέθοδος εκμάθησης της αρχαίας Ελληνικής επτάχορδης λύρας σε δίγλωσση έκδοση.

Η έρευνά του πάνω στην αρχαία ελληνική μουσική χαίρει διεθνούς αναγνωρίσεως. Το 2004 εκδόθηκαν μεταφράσεις του των αρχαίων μουσικοθεωρητικών συγγραμμάτων των Κλεωνίδη, Αριστόξενου και Ανώνυμου του Bellermann μαζί με τη μελέτη του για την αρχαιοελληνική μουσική θεωρία υπό τον τίτλο «ΤΕΧΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗΣ». Το αρχαιολογικό ινστιτούτο της Αμερικής του απένειμε την τιμητική διάκριση Kress Lectureship για τα έτη 2012-2013 και 2017-2018..

Συνθετικά έχει ασχοληθεί επίσης με τις παιδικές όπερες, τα μουσικά παραμύθια αλλά και τη μουσική για το αρχαίο θέατρο. Έχει εκδώσει 13 προσωπικούς δίσκους και συμμετείχε σε άλλους 6  ομαδικούς («Works by Greek composers» (1993), «Το δάκρυ του φεγγαριού» (1999), «ο Πληθυντικός Αριθμός» με την Κική Δημουλά (2001), το «Ανθολόγιο Δεκαετίας» (2004), «Ο Εγωιστής Γίγαντας» (2004),), «Ο Ευτυχισμένος Πρίγκηπας» (2007) και «Το Μαγικό Βιολί¨» (2011) κ.α. Συνεργάστηκε με τις μεγάλες ηθοποιούς Άννα Συνοδινού («Ευμενίδες» Αισχύλου στο φεστιβάλ Επιδαύρου το 2004) και Ασπασία Παπαθανασίου («Ισμήνη» του Ρίτσου, Οιδίποδα Τύραννο και Αγαμέμνονα στο Φεστιβάλ Αθηνών και ολόκληρη την Ιλιάδα στο τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ).

Τέσσερα ρωσικά κρατικά θέατρα περιλαμβάνουν στο ρεπερτόριό τους αρχαίες τραγωδίες με μουσική του Ν. Ξανθούλη: Αντιγόνη στη Μοσχα, Τρωάδες στη Συμφερούπολη, Οιδίπους Τύραννος στο Ομσκ της Σιβηρίας και Οιδίπους Τύραννος (δεύτερη εκδοχή) στο Βλαδιβοστόκ της Άπω Ανατολής. Το Ακαδημαϊκό Θέατρο «Γκόρκι» του Βλαδιβοστόκ ανέβασε το 2020 το έργο του Μπουλγκάκοβ «Μαιτρ και Μαργαρίτα» σε μουσική του.